Burgerarrest – het tragische overlijden van hovenier Martin

In deze blog gaat mr. N.W.A. (Nancy) Dekens naar aanleiding van het overlijden van de hovenier Martin in op het begrip ‘burgerarrest’, en vertelt zij over een oude zaak van haar waarin een man dood werd gereden na het stelen van een tasje.

Een week of twee geleden werd ik gebeld door de redactie van het radioprogramma van EenVandaag met de vraag of ik in de uitzending iets wilde vertellen over burgerarrest. Burgerarrest houdt kortgezegd in dat een gewone burger (en dus niet bijvoorbeeld een politieambtenaar) een ander persoon bij heterdaad aanhoudt na het plegen van een strafbaar feit. Hierbij moet het geweld in verhouding staan en moet dus proportioneel zijn. 

Het programma wilde aandacht besteden aan de zaak rondom de doofstomme hovenier Martin. De man die in het oosten van het land een klein meisje onzedelijk zou hebben betast, waarna de vader van het meisje en vier andere personen hem vasthielden in afwachting van de politie. Toen de politie ter plaatse kwam, was Martin overleden. 

Opzettelijk doodrijden van een tasjesdief (de zaak Ali el B.)

Ik werd door het programma benaderd omdat ik vele jaren terug de advocaat was van de familie van Ali el B., die in de media bekend is als “de tasjesdief”. Wellicht kent u deze zaak: Ali zat als passagier achterop een scooter, die stopte naast een auto, wachtend voor het stoplicht. Het raampje van de auto was open. Op de passagiersstoel lag een tas. Ali pakte die tas uit de auto en de scooter reed weg. Dat pikte de eigenaresse van de tas niet. Zij ging er met haar auto achteraan en zette haar auto tegen een boom tot stilstand. Tussen haar auto en de boom zat de scooter met achterop Ali klem. Mevrouw had haar tas terug. Ali kwam hierbij te overlijden.

Het publieke geluid in die tijd was: net goed. Had hij die tas maar niet moeten stelen. Dat heeft die mevrouw goed gedaan. Ik kon dit moeilijk begrijpen. Een jonge man was dood. Het gevolg dat deze jonge man niet langer meer in leven was, stond niet in verhouding tot het stelen van die tas. 

Op verzoek van de familie heb ik namens Ali gestreden voor een strafrechtelijke vervolging van de bestuurster van de auto. Dit deed ik door een zogenoemde artikel 12 Sv-procedure te starten. Niet om haar aan de hoogste boom te laten ophangen, maar ik vond wel dat er op zijn minst een rechter aan te pas moest komen om te oordelen of het handelen van deze mevrouw binnen de grenzen van het strafrechtelijke toelaatbare viel. Of dat zij mogelijk daarin te ver was gegaan. 

Het duurde lang. Maar die strafrechtelijke vervolging vond uiteindelijk in 2008 plaats (lees meer hierover via deze link). De bestuurster van de auto werd veroordeeld voor dood door schuld, waarvoor een straf volgde. 

De goegemeente opgehitst door Rita Verdonk

Terug naar de man in de speeltuin van een paar weken geleden. En mijn bezoek aan de studio van NPO Radio 1. 

Tijdens het interview werd ik teruggeworpen in de tijd. Citaten uit de tijd van de tasjesdief werden herhaald. Geert Wilders was destijds nog vrij onbekend. Het was de tijd van Rita Verdonk. Zij was in die periode op stemmenjacht. En zij ging daarin voor haar tijd behoorlijk ver. 

Ze ging zelfs zover dat ze aanwezig was bij de inhoudelijke behandeling van de strafzaak. 

De goegemeente vond het zoals gezegd de verdiende loon van Ali. Eigen schuld dikke bult. De kranten stonden er vol van. Let wel: twitter bestond toen nog niet;  Geen Stijl wel. Ik was toen nog redelijk jong en wat onervaren met media-aandacht. Ik was er destijds behoorlijk van onder de indruk. Ook overigens van de vrij onaardige uitlatingen die in die tijd aan mijn persoon werden gericht. Op internet, per fax, per mail (met pek en veren uitzetten naar Marokko bijvoorbeeld, NSB-er, etc.). 

Het overlijden van hovenier Martin

Een soortgelijke reactie zie ik nu plaatsvinden bij het incident in Assen. Het gebeuren in de speeltuin in Assen lijkt als een nachtkaars te zijn uitgedoofd. Alle mannen die bij het vasthouden van de doofstomme man betrokken waren zijn vrijgelaten. Een doodsoorzaak is tot op heden niet bekend gemaakt, behalve dan dat er kennelijk geen sprake is geweest van (uitwendig) letsel bij Martin. Dat Martin het meisje zou hebben betast, zou vast staan.

En daarmee lijkt de kous nu af. Maar is dat zo? Wat is daar nou precies voorgevallen? Wat is er gebeurd tussen deze man en dat meisje? En door wie is wat gezegd of gezien? Is er wel echt sprake geweest van ontuchtige handelingen? Het gaat om een man die doofstom is. Dat is een enorme handicap. Iemand die doofstom is, communiceert anders dan een groot deel van ons doet. Is het kleine meisje van hem geschrokken en heeft ze iets verkeerd geïnterpreteerd? Het zijn vragen die mijns inziens relevant zijn. Deze man kan het niet meer na vertellen en kan zich niet meer verdedigen, hij kan zijn kant van wat er is gebeurd niet meer uitleggen. 

Maar ook: wat is er precies gebeurd tussen de mannen die deze man in bedwang hebben gehouden tot de politie kwam? Wat hebben zij gedaan? Dat er geen vol opzet op zijn dood was, wil ik wel aannemen, maar dat laat de range tussen voorwaardelijk opzet en onbewuste schuld open. En dat raakt dan de vraag of men wel of niet te ver is gegaan bij het in bedwang houden van deze gehandicapte, mogelijk kwetsbare man. Die vreselijke momenten moet hebben meegemaakt voordat hij overleed. 

Ik hoop dat deze zaak uiteindelijk ook tot op de bodem wordt uitgezocht en dat alle onduidelijkheden die er zijn worden weggenomen. En dat de uitkomst hiervan ook de publieke kanalen weet te bereiken. En dat deze zaak niet ondergesneeuwd raakt door kroongetuigen die het bijltje erbij neer gooien, het hoger beroep van Holleeder en het strafproces van Wilders. 

Dat verdienen de nabestaanden van Martin.

Wordt u verdacht van een misdrijf, zoals bijvoorbeeld mishandeling, neemt u dan contact op met ons kantoor op het telefoonnummer 020-2103 232 om te bekijken wat wij voor u kunnen betekenen!

Nancy Dekens

Advocaat

Het gehele interview op NPO Radio 1 met mr. Dekens is terug te luisteren via deze link (vanaf minuut 23)

Dekens & Aytemur Strafrechtadvocaten