Drank en drugs
Nieuwjaarsnacht 2016 is een nacht die mijn cliënte Leila niet snel zal vergeten. Ze is amper 20 jaar oud. Heeft al een peutertje, die ze in haar eentje opvoedt. Ze is jong. Het is feest. Ze is met vrienden. Er wordt gedronken, er wordt gebruikt. Het is gezellig. Tot de sfeer omslaat in ruzie. Niet met de vrienden daar. Maar wel met anderen. Per app. Per telefoon. Een van haar vriendinnen, Rikki, maakt ruzie met Pep. Leila vindt het nodig om zich erin te mengen. Het gaat er grof aan toe. Pep laat zich uitdagen die kant op te komen. Rikki en Leila gaan naar buiten. Met messen. Mick probeert de boel te sussen. Probeert messen af te pakken. Het lukt niet. Hij gaat mee de straat op.
Ruzie op straat met fatale afloop
Pep komt met twee vrienden. Ritchie en Appie. Het wordt ruzie op straat. In een woonwijk. Een nieuwjaar zou vrolijk moeten beginnen. Maar 2016 begint dramatisch in deze wijk. Voor deze groep mensen. Rikki jut de boel vooral op. Verbaal. Het wordt vechten. En er zijn messen in het spel. Pep en Appie raken gewond. Zij worden gestoken. Ritchie wordt ook gestoken. Hij overleeft het niet. Wat een tragedie. Voor Leila, Mick en Rikki begint het nieuwe jaar in de cel. Leila is zo verdwaast dat ze niet beseft dat Ritchie dood is. Dit is het begin van een eindeloos durende strafzaak, waarin het Amsterdamse gerechtshof deze week uitspraak heeft gedaan.
In de gevangenis
Ik sta Leila bij als de zaak hoger beroep gaat lopen. Zij zit dan al meer dan een jaar in de gevangenis. Zij heeft 4 jaar gevangenisstraf gekregen voor poging doodslag op Pep en Appie en openlijke geweldpleging op Ritchie en ook Pep en Appie. Mick zit ook vast. Hij heeft 10 jaar gevangenisstraf gekregen voor doodslag op Ritchie en openlijke geweldpleging. Rikki heeft 6 maanden gevangenisstraf gekregen voor openlijke geweldpleging. Het aanjagen en opjutten wordt haar verweten. Zij is kort nadat ze is opgepakt vrijgelaten. Iedereen in hoger beroep Leila, Mick en Rikki stellen alle drie hoger beroep in.
Bloed op straat
Mick heeft altijd ontkent Ritchie te hebben doodgestoken. Hij wil vrijspraak. Mick heeft steeds gezegd dat hij messen heeft afgepakt, van Leila. Daardoor is hij gewond geraakt en is er bloed van hem op straat aangetroffen en op het mes waarmee Ritchie is doodgestoken. Van Leila is geen bloed op straat aangetroffen. Ook niet op het moordwapen.
Geen medeplegen steken
Leila is niet vervolgd voor het toebrengen van de dodelijke messteek, evenmin voor het medeplegen daarvan. Het openbaar ministerie heeft dat niet aan haar ten laste gelegd. Noch aan Rikki. Leila kan in hoger beroep niet worden vervolgd voor het doodsteken van Ritchie.
Volwassen geworden na vonnis
Leila is in hoger beroep gekomen omdat zij de straf te hoog vind. Het duurt echter zo lang voordat de zaak op zitting komt, dat wanneer in het najaar van 2018 de zaak inhoudelijk wordt behandeld, Leila al voorwaardelijk vrij is. Ze heeft weer een huisje, de zorg voor haar zoontje en werkt. Zij wil de strafzaak dan laten rusten, en de gevolgen accepteren. Zij schaamt zich diep voor haar rol in de bewuste nacht. Omdat er eerder al een regiezitting is geweest, stemt het hof niet in met het “niet ontvankelijk verklaren van het hoger beroep wegens gebrek aan belang”. Het hof wil alle zaken bij elkaar houden en beoordelen.
Heropening onderzoek kerst 2018
Vlak voor kerst, in december 2018 zou de uitspraak zijn. Tot ieders verrassing heropent het hof het onderzoek en gelast allerlei nieuw forensisch sporenonderzoek. Naar DNA, naar kledingvezels, etc. Het duurt vervolgens tot juni van dit jaar voordat de zaak verder gaat.
Verrassing
Het hof komt deze week tot een verrassende uitkomst. Niet voor Leila. De feiten waarvoor zij is vervolgd, blijven bewezen, ook al ontkent Leila Appie en Pep te hebben gestoken. Haar straf is door de forse overschrijding van de redelijke termijn wel verlaagd: naar 3 jaar en 6 maanden. Niet dat ze daar wat aan heeft, want de eerder opgelegde straf heeft ze al achter de rug.
Vrijspraak
De grote verrassing is de vrijspraak van Mick voor de doodslag van Ritchie. Zijn straf van 10 jaar cel wordt ook 3 jaar en 6 maanden, net als bij Leila. Mick heeft altijd gezegd niet te hebben gestoken. Het hof redeneert dat uit het DNA op het steekwapen van Mick en zijn bloedspoor op straat, niet kan worden vastgesteld dat dit bloed van Mick op het mes is gekomen bij het doodsteken. De enige getuige die heeft gezegd dat hij Mick heeft zien steken is Pep. Hij is meerdere keren verhoord en zijn stelligheid dat hij Mick heeft zien steken wordt steeds minder overtuigend. Daarom spreekt het hof Mick vrij.
Onbevredigend voor nabestaanden
Deze uitspraak moet zeer onbevredigend zijn voor de nabestaanden van Ritchie. Degene die het heeft gedaan zit tussen de groep die terechtstaat. Maar het bewijs ontbreekt volgens de rechters. Het had ook heel anders kunnen aflopen. Er is een veelheid aan rechtspraak gepubliceerd waarin het bewijs wel wordt aangenomen, in min of meer vergelijkbare situaties. Dat maakt deze uitspraak interessant voor toekomstige zaken.
Rechters met lef
Maar bovenal getuigt deze uitspraak van lef. Dit is de kern van een onafhankelijke rechtsstaat. Dat rechters een uitspraak doen onafhankelijk van wat de goegemeente vindt. Tegen de stroom in. Als je een lange gevangenisstraf oplegt, moet je er als rechter van overtuigd zijn dat degene die die straf krijgt, die straf ook echt verdient. In deze zaak was die overtuiging er niet. In het huidige maatschappelijke debat waarin geroepen wordt om hogere straffen, die de laatste tijd ook veelvuldig worden geëist, is een uitspraak als deze een strohalm waar je je als burger, en dus niet alleen als verdachte, moet vastgrijpen. Zie ECLI:NL:GHAMS:2021:2123 & ECLI:NL:GHAMS:2021:2125 op www.rechtspraak.nl
Als je deze blog interessant vindt volg mr. Nancy Dekens dan op haar facebookpagina Strafrechtadvocaat Nancy Dekens voor meer #dagelijksepraktijkbeslommeringen.
