De procedure bij de rechtbank (eerste aanleg)
Als u een dagvaarding ontvangt, betekent dit dat u wordt opgeroepen om voor de rechtbank te verschijnen. Dit markeert het begin van uw rechtszaak. Het is belangrijk om te begrijpen hoe het proces verloopt en welke stappen u kunt ondernemen om uw rechten te beschermen.
Hoewel u geacht wordt voor de rechtbank te verschijnen, bent u in principe niet verplicht om persoonlijk aanwezig te zijn. Uw advocaat kan uw verdediging namens u voeren. Dat kan soms in uw voordeel uitpakken. Of niet. Dat schatten wij met u in.
Na afloop van de zitting doet de rechtbank een uitspraak, die het vonnis wordt genoemd. U kunt tegen het vonnis hoger beroep instellen bij een gerechtshof. Bij politierechterzittingen is er één rechter en wordt er (veelal) direct na de zitting uitspraak gedaan. Deze rechter kan maximaal één jaar gevangenisstraf opleggen, niet meer. De meervoudige kamer van de rechtbank bestaat uit drie rechters en behandelt ingewikkeldere zaken. Een uitspraak volgt in dat geval niet direct na de zitting, maar veertien dagen erna. De meervoudige kamer kan alle mogelijke straffen opleggen die van toepassing zijn op het betreffende delict. Wat er op de zittingen zelf gebeurt, is verder bij politierechterzittingen niet anders dan bij zittingen van de meervoudige kamer. Die laatste zittingen duren uiteraard wel langer.
De procedure bij de meervoudige kamer van de rechtbank begint vaak ruim voor de daadwerkelijke behandeling van de strafzaak. Het omvat alle voorbereidende stappen en kan maanden duren voordat de terechtzitting plaatsvindt.
Onze advocaten bieden deskundige bijstand tijdens elke fase van de rechtszaak. Of u nu een dagvaarding heeft ontvangen, een hoger beroep overweegt, of een cassatieberoep wilt instellen, wij staan klaar om u te adviseren en te vertegenwoordigen.
De procedure in eerste aanleg kan op verschillende manieren verlopen. Als u vóór de zitting in voorlopige hechtenis zit, betekent dit dat u in afwachting van uw rechtszaak in de gevangenis verblijft. Tijdens deze periode verschijnen er regelmatig zittingen voor de rechtbank, bekend als raadkamerzittingen of pro-formazittingen en regiezittingen. Bij deze zittingen wordt beoordeeld of uw voorlopige hechtenis verlengd moet worden of dat u uw proces in vrijheid kunt afwachten. Maar ook of er onderzoekswensen zijn zoals het horen van getuigen en deskundigen.
Het is cruciaal om tijdens deze zittingen een advocaat bij u te hebben. Uw advocaat kan verzoeken indienen om te pleiten voor uw vrijlating of om andere juridische stappen te ondernemen.
De terechtzittingen in strafzaken vinden meestal in het openbaar plaats, wat betekent dat publiek en pers de zittingen kunnen bijwonen.
Wat gebeurt er op een zitting?
Hier is wat u kunt verwachten tijdens een zitting:
De zitting begint met de mededeling van de rechter dat u goed moet opletten en dat u niet verplicht bent om antwoord te geven op de vragen die worden gesteld. De officier van justitie introduceert vervolgens de zaak en verduidelijkt de beschuldigingen. Na de presentatie van de officier van justitie zal de rechtbank u vragen stellen over de feiten en omstandigheden van de zaak. Ook uw advocaat en de officier van justitie mogen u vragen stellen.
Na de vraagronde over de zaak zelf, zal de rechtbank u vragen stellen over uw persoonlijke omstandigheden. Dit omvat zaken zoals uw gezinssituatie, werk, financiële positie en vriendenkring. Deze informatie kan van invloed zijn op de straf die aan u zal worden opgelegd. Uw advocaat kan bijvoorbeeld documenten en informatie verstrekken die aantonen dat een gevangenisstraf zeer nadelige gevolgen voor u zou hebben, waardoor alternatieve straffen zoals taakstraffen mogelijk worden overwogen.
Indien er een slachtoffer of benadeelde partij is, heeft deze persoon – bij sommige verdenkingen – het recht om tijdens de zitting te spreken. Het slachtoffer kan uitleggen welke impact het misdrijf op hem of haar heeft gehad en kan een schadevergoeding eisen.
Vervolgens houdt de officier van justitie het requisitoir, waarin hij aangeeft of hij de strafbare feiten bewezen acht en welke straf hij passend vindt. Deze strafeis is een aanbeveling en niet bindend voor de rechter. Daarna houdt de advocaat het pleidooi namens u, waarop vervolgens de officier van justitie weer mag reageren. Daarop mag de advocaat nog eens reageren. U als verdachte heeft als laatste de gelegenheid om iets te zeggen. Daarna wordt het onderzoek ter terechtzitting gesloten.
Voor een veroordeling is het nodig dat er wettig en overtuigend bewijs aanwezig is. Uw verklaring kan een belangrijke invloed hebben op de overtuiging van de rechter, wat het essentieel maakt om samen met uw advocaat een sterke processtrategie uit te stippelen.
Onderzoekswensen door advocaat – de regiezitting
Als verdachte heeft u de mogelijkheid om extra onderzoek te laten verrichten, bijvoorbeeld door getuigen te laten horen of ander bewijs te verzamelen. Dit kan van cruciaal belang zijn voor uw verdediging. Uw advocaat speelt een sleutelrol in het aanvragen en onderbouwen van deze onderzoekswensen.
Als u of uw advocaat aanvullend onderzoek wilt laten uitvoeren, zoals het horen van getuigen of het verkrijgen van bepaald bewijs, moeten deze wensen formeel worden ingediend bij de rechtbank. Uw advocaat moet goed onderbouwen waarom dit onderzoek noodzakelijk is en hoe het uw zaak ten goede zal komen. Niet alle verzoeken worden automatisch goedgekeurd; de onderbouwing is essentieel.
Tijdens een regiezitting bij de rechtbank worden de onderzoekswensen gepresenteerd. Deze zittingen zijn bedoeld om het verloop van de zaak te regelen en de onderzoekswensen te bespreken. Uw advocaat zal de redenen voor het aanvullende onderzoek toelichten.
Na de toelichting door de verdediging zal de officier van justitie aangeven of hij van mening is dat het gevraagde onderzoek noodzakelijk is. De officier van justitie kan bezwaar maken tegen het verzoek of juist niet.
Uiteindelijk beslist de rechtbank of het verzoek tot aanvullend onderzoek wordt toegewezen. De rechter weegt de argumenten van zowel de verdediging als het openbaar ministerie en maakt een afweging op basis van de noodzaak en relevantie van het gevraagde onderzoek.
Voor zowel verzoeken met betrekking tot de voorlopige hechtenis als voor het aanvragen van aanvullend onderzoek, wordt van de verdediging verwacht dat zij een actieve rol speelt. Dit houdt in dat uw advocaat proactief moet handelen en nauw samen moet werken met u om ervoor te zorgen dat de onderzoekswensen goed worden gepresenteerd en onderbouwd.
